Nạn Nhân Kế Tiếp? Bạn Biết Gì Về Cholesterol

Cholesterol là gì?

Cholesterol là một chất béo steroid, có ở màng tế bào của tất cả các mô trong cơ thể, và được vận chuyển trong huyết tương của mọi động vật. Hầu hết cholesterol không có nguồn gốc từ thức ăn mà nó được tổng hợp bên trong cơ thể. Cholesterol hiện diện với nồng độ cao ở các mô tổng hợp nó hoặc có mật độ màng dày đặc, như gan, tuỷ sống, não và mảng xơ vữa động mạch. Cholesterol đóng vai trò trung tâm trong nhiều quá trình sinh hoá, nhưng lại được biết đến nhiều nhất do liên hệ đến bệnh tim mạch gây ra bởi nồng độ cholesterol trong máu tăng. Thật ra, không phải tự thân cholesterol gây tác hại tới sức khỏe con người mà tác nhân chính là do phương tiện “chuyên chở” cholesterol. Để đi vào các tế bào và mô, cholesterol phải gắn vào các protêin tạo thành các lipoprotêin. Đây là “phương tiện” đưa cholesterol đi khắp cơ thể. Một số lipoprotêin rất hữu ích (HDL cholesterol), nhưng một số khác lại có hại (LDL cholesterol).

LDL là gì?

LDL là chữ viết tắt của Low-Density Lipoprotein (lipoprotein có tỷ trọng thấp). Các LDL mang hầu hết cholesterol trong máu (khoảng 75-80%), đưa cholesterol theo mạch máu và tế bào, tạo thành các mảng bám ở thành mạch máu. Lâu dần, lớp mảng bám này dày lên làm các mạch máu hẹp lại, cản trở lưu thông máu, làm giảm lượng oxy được chuyên chở trong máu tới tim. Trường hợp xấu nhất là nghẽn mạch máu, dẫn tới nhồi máu cơ tim, có thể tử vong. Nghiên cứu cho thấy lượng LDL giảm 1% thì nguy cơ bị nhồi máu cơ tim giảm 2%.
Một số dạng LDL có độ nguy hiểm hơn một số khác. Các LDL càng nhỏ thì càng nguy hiểm. Chúng dễ dàng đi xuyên qua thành mạch máu gây xơ cứng mạch máu. Hầu hết chúng ta không biết chúng ta có những dạng LDL nào vì các xét nghiệm về vấn đề này rất đắc tiền và phức tạp.
Tất cả các yếu tố như cân nặng, hút thuốc, tiền sử bệnh lý gia đình, stress và chế độ ăn uống đều ảnh hưởng tới lượng LDL có trong máu.

HDL là gì?

HDL là chữ viết tắt của High-Density Lipoprotein (lipoprotein có tỷ trọng cao). HDL là các “xe chở rác” trong máu. Các HDL mang khoảng 20-25% cholesterol trong máu từ các tế bào đến gan để tiêu hủy các cholesterol này. Số lượng HDL càng nhiều thì các mạch máu càng thông thoáng. Nghiên cứu cho thấy lượng HDL tăng lên 1% thì nguy cơ bị nhồi máu cơ tim giảm 3-4%
Hút thuốc, tăng cân, ít vận động là những nguyên nhân làm cho tỷ lệ HDL thấp. Thật ra hết 1/2 số lượng HDL được quy định do yếu tố di truyền. Phụ nữ luôn có tỷ lệ HDL cao hơn nam giới.

Một số nhận định sai lầm về cholesterol

SAI : Bản chất cholesterol luôn gây hại cho cơ thể.
ĐÚNG : Tất cả các loài động vật đều cần có cholesterol để sống.

SAI : Nồng độ cholesterol cao thì rất nguy hiểm.
ĐÚNG : Bản thân nồng độ cholesterol trong máu cao không tự gây nguy hiểm cho cơ thể. Mà vấn đề cần quan tâm là tỷ lệ giữa các cholesterol tốt và các cholesterol xấu, cùng với vấn đề về cân nặng, tập luyện thể thao và tiền sử bệnh lý gia đình.

SAI : Người bị bệnh tim có lượng cholesterol trong máu cao.
ĐÚNG : Rõ ràng lượng cholesterol trong máu cao làm tăng nguy cơ bị nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên không có nghĩa là những người có lượng cholesterol trong máu thấp thì không bị các bệnh về tim.

SAI : Chỉ cần cắt giảm các thức ăn có cholesterol thì chúng ta đã có thể giảm lượng cholesterol trong máu.
ĐÚNG : Cholesterol được cơ thể thu nạp từ thức ăn, tuy nhiên phần lớn cholesterol lại được tạo ra từ gan. Do đó việc điều chỉnh chế độ ăn uống không có nhiều ảnh hưởng đến lượng cholesterol trong máu.

SAI : Chúng ta cần kiêng ăn trứng để giữ nồng độ cholesterol trong máu được ổn định.
ĐÚNG : Nhiều nghiên cứu cho thấy hai ngày ăn một quả trứng thì không ảnh hưởng gì tới sức khỏe.

SAI : Nếu thực hiện một chế độ ăn uống ít chất béo đồng thời tích cực tập luyện thể thao thì có thể giảm thấp được nồng độ cholesterol trong máu.
ĐÚNG : Như đã nói ở trên, ngoài các yếu tố ngoại cảnh, yếu tố di truyền cũng ảnh hưởng rất lớn đến lượng cholesterol trong máu.

SAI : Người trẻ tuổi thì không bị cao cholesterol trong máu.
ĐÚNG : Tất mọi người từ 20 tuổi trở lên đều nên đo lồng độ cholesterol. Nghiên cho thấy ở độ tuổi này, cholesterol bắt đầu bám nhiều tạo thành các mảng lớn ở thành trong động mạch dẫn tới tim.

Vĩnh Thái