Cư xử, giáo dục - “Con chui ra từ đâu?”

Không ít bậc phụ huynh sẽ bối rối trả lời con rằng: "Con chui ra từ nách mẹ" hay "Con chui ra từ rốn mẹ", song câu trả lời phù hợp nhất với trẻ lên 4 là: "Con chui ra từ bụng mẹ".

Lúng túng khi con hỏi khó

Bé Bon (5 tuổi, Hà Nội) rất hay hỏi mẹ: “Con sinh ra từ đâu?”. Liên (mẹ bé Bon) bảo: “Trong người mẹ có một hạt giống. Trong người bố cũng có một hạt giống. Khi hạt giống của bố được gieo vào bụng mẹ, thế là có con ở trong đó”.

Liên thấy bé có vẻ hài lòng với lời giải nghĩa thú vị của mẹ vì không thấy bé tò mò nữa. Tuy nhiên, một lần được mẹ đón ở lớp mẫu giáo, bé Bon hỏi: “Mẹ ơi, con gieo hạt giống vào bụng bạn Bống được không?” khiến mẹ bối rối.

Lam (Hà Tĩnh) rất bối rối vì chuyện ly hôn ảnh hưởng đến cô con gái (8 tuổi). Lam cho biết: “Cháu luôn khóc hỏi: Bố mẹ không yêu nhau nữa à?. Nếu tôi trả lời “có”, cháu lại thắc mắc: Thế sao bố mẹ lại bỏ nhau? hoặc Sau này, bố mẹ còn sống chung với nhau nữa không?”…

Vì bà nội mới mất nên bé Bơ (4 tuổi) luôn miệng hỏi: “Bà đâu?”. Cả nhà xúm vào dỗ dành, người đưa bé đi mua kẹo, người cùng bé đi xe đạp… Nhưng chỉ một lúc, bé lại túm áo mẹ, đòi gặp bà.

Nhung (mẹ bé Bơ) nói dối: “Bà nội về quê, chưa lên” thì bé khóc, muốn về quê cùng bà nội. “Vì bà nội chăm cháu từ nhỏ nên cháu rất quấn bà. Nửa đêm đang ngủ, cháu cũng giật mình, trở dậy khóc đòi bà” - Nhung kể.

Nghĩ không ra cách giải thích về cái chết, cũng muốn tránh nhắc đến từ “chết”, Nhung chỉ tay lên trời và bảo con: “Bà nội đang ở trên trời”. Bé Bơ mếu máo nói: “Sao bà nội lại ở trên trời? Con muốn lên trời với bà nội?”.

Ứng xử với những câu hỏi khó của bé

Qua giai đoạn học nói, bé bước vào thời kỳ tìm hiểu thế giới xung quanh và những mối quan hệ xã hội. Nhiều cha mẹ rất lúng túng vì lời giải thích dành cho bé không thỏa đáng, bé sẽ tiếp tục “vặn vẹo” lại. Không ít bậc phụ huynh tìm cách trả lời cho qua chuyện (hoặc im lặng, lảng tránh) khiến bé càng muốn hỏi nhiều hơn.

Tùy từng tình huống, có thể tham khảo cách ứng xử như sau:

- Nếu có người thân qua đời, bé sẽ khóc đòi và có thể hỏi: “Sao ông/ bà lại chết?”. Bé 4 tuổi trở lên có khả năng hiểu về cái chết, vì thế, chỉ cần giải thích đơn giản là: “Ông/ bà sẽ không thể nói chuyện (gặp) con được nữa”. Cũng có thể cho bé xem một bộ phim hoạt hình để giúp bé hiểu hiện tượng này.

- “Con sinh ra từ đâu?” - câu hỏi phổ biến của các bé và cũng là điều khiến cha mẹ đau đầu nhất. Với bé 3-4 tuổi, cần trả lời đơn giản, đi đúng vào trọng tâm, không cần kiến thức khoa học dài dòng. Các đáp án bé có thể chấp nhận được là:

+ “Trong bụng mẹ có một quả trứng. Bố mẹ lấy nhau, thế là trứng nở thành con”.

+ “Bố gửi con trong bụng mẹ. Đến khi con lớn hơn thì con chui ra khỏi bụng mẹ”.

Nếu không thỏa mãn với câu trả lời của mẹ, bé sẽ tiếp tục tò mò: “Thế con chui ra từ đâu?”. Không ít bậc phụ huynh chọn đáp án: “Con chui ra từ nách mẹ” hoặc “Con chui ra từ rốn của mẹ” để giải thích cho bé, tuy nhiên, câu trả lời phù hợp có thể là: “Con chui ra từ bụng mẹ”.

Tùy tính tò mò của từng bé, cha mẹ có thể chọn đáp án phù hợp. Ở độ tuổi này, bé không thể hiểu được một bài học về giới tính với nhiều kiến thức rắc rối. Quan trọng là không né tránh câu trả lời, không phóng đại quá mức (vì bé có thể liên tưởng những câu trả lời của mẹ với những gì bé xem được trên tivi hoặc qua lời người khác).

- Nếu bé hỏi về tình trạng ly hôn của bố mẹ. Cần giải thích sự thật là bố mẹ sẽ không sống chung nữa, sau này, bé sẽ sống cùng ai. Còn chuyện bố mẹ có tái hợp không thì không thể nói trước. Khẳng định rằng, dù thế nào, bố mẹ vẫn luôn dành tình yêu và sự quan tâm đến con.